Chùa Bộc ngôi chùa cổ kính nằm giữa lòng thủ đô Hà Nội, là một trong những địa điểm tâm linh mang đậm dấu ấn lịch sử và văn hóa của người Việt. Nằm trên đường Tây Sơn, chùa Bộc không chỉ là nơi thờ Phật mà còn gắn liền với sự kiện lịch sử quan trọng – cuộc kháng chiến chống quân xâm lược nhà Thanh dưới thời vua Quang Trung. Với không gian yên tĩnh và kiến trúc độc đáo, chùa Bộc là nơi mà người dân Hà Nội thường tìm đến để cầu an, thư giãn tâm hồn sau những bộn bề của cuộc sống. Hãy cùng Top Hà Nội AZ tìm hiểu ngay hôm nay.
Chùa Bộc thuộc phường nào? Cách di chuyển?
Chùa Bộc nằm trên phố Chùa Bộc, thuộc phường Quang Trung, quận Đống Đa, Hà Nội. Ngôi chùa này nằm trong khu vực từng diễn ra trận Đống Đa oai hùng vào Tết Kỷ Dậu năm 1789, nơi mà tướng giặc Sầm Nghi Đống đã thắt cổ tự vẫn, và chùa Bộc trở thành một trong những gò chôn xác quân Thanh nổi tiếng.
Ngày nay, dù nằm giữa con phố Chùa Bộc sầm uất, nhộn nhịp, chùa vẫn giữ được vẻ cổ kính và yên tĩnh vốn có. Chùa Bộc không chỉ là nơi thờ Phật mà còn là điểm đến tâm linh cho những ai muốn tìm kiếm sự thanh thản giữa sự phồn hoa, tấp nập của thủ đô Hà Nội.
Để đến chùa Bộc, bạn có thể lựa chọn phương tiện công cộng hoặc cá nhân. Các tuyến xe buýt như 12, 18, 26, 35A, 44 đi qua chùa Bộc là sự lựa chọn phổ biến với chi phí hợp lý, chỉ 7.000 VNĐ/lượt. Tuy nhiên, việc di chuyển bằng xe buýt có thể mất thời gian chờ đợi, đặc biệt vào giờ cao điểm xe thường đông đúc.
Nếu sử dụng phương tiện cá nhân, bạn có thể tiết kiệm thời gian và chủ động hơn. Từ Hồ Hoàn Kiếm, bạn đi theo hướng Lê Thái Tổ, rẽ vào phố Bà Triệu, tiếp tục đi theo đường Lê Duẩn, rẽ trái vào Xã Đàn, rồi đến phố Phạm Ngọc Thạch và phố Chùa Bộc. Chỉ sau 500m nữa là bạn sẽ đến chùa Bộc Đống Đa Hà Nội.
Chùa Bộc thờ ai?
Ban đầu, chùa Bộc chỉ là nơi thờ Phật, nhưng về sau, để thể hiện lòng tôn kính đối với vị anh hùng dân tộc, chùa đã thờ thêm vua Quang Trung cùng các binh sĩ đã hy sinh anh dũng trong trận đánh lịch sử năm ấy. Đặc biệt, chùa Bộc Đống Đa Hà Nội còn ghi dấu lòng nhân từ của vua Quang Trung khi ông cho xây dựng Thanh Miếu – một ngôi miếu nhỏ để thờ vong linh các tướng sĩ nhà Thanh tử trận. Việc thờ cúng này không chỉ tôn vinh quân ta mà còn thể hiện lòng khoan dung, nhân ái đối với những người lính đối phương.
Lịch sử xây dựng chùa
Chùa Bộc Đống Đa Hà Nội, trước đây có tên là Sùng Phúc, được xây dựng từ thời Hậu Lê theo tấm bia cổ nhất ghi lại từ năm 1676. Trong trận Đống Đa năm 1789, chùa bị thiêu rụi và sau đó được trùng tu lại vào năm 1792, rồi đổi tên thành Thiên Phúc.
Tuy nhiên, người dân vẫn quen gọi là “chùa Bộc” với hàm ý nơi này từng là nơi quân giặc chết phơi thây. Trải qua nhiều lần trùng tu, chùa Bộc vẫn lưu giữ những giá trị lịch sử quan trọng. Năm 1964, chùa được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích lịch sử – văn hóa cấp quốc gia.
Kiến trúc chùa Bộc Đống Đa
Chùa Bộc không chỉ đơn thuần là nơi dâng hương thờ Phật mà còn là một công trình kiến trúc đặc biệt, với quy mô bề thế bậc nhất Hà Nội. Chùa có hình dáng chữ Đinh, bao gồm nhiều khu vực như Tam Quan Ngoại, Hồ Tắm Tượng, Tam Quan Nội, Tiền Đường, Thượng Điện, Nhà Tổ, Nhà Khách, Thanh Miếu và Vườn Tháp.
- Tam Quan Ngoại: Ngay từ phố Chùa Bộc, bạn sẽ thấy ba cổng cuốn vòm hai tầng, được gọi là Tam Quan Ngoại. Cổng chính nằm ở giữa, cao và rộng hơn hai cổng phụ bên cạnh. Điểm nhấn độc đáo trong kiến trúc của Tam Quan Ngoại là hình mặt trời lửa và đầu đao trên đỉnh nóc cổng, khiến du khách ấn tượng với một ngôi chùa bề thế. Bên dưới là bức hoành phi ghi “Thiên Phúc tự”.
- Hồ Tắm Tượng: Sau khi đi qua Tam Quan Ngoại, bạn sẽ đến Hồ Tắm Tượng, nơi được cho là Tượng binh của nghĩa quân Tây Sơn tắm sau khi hạ đồn Khương Thượng. Hiện nay, diện tích hồ đã bị thu hẹp nhiều so với trước, nhưng vẫn được thả sen, súng, tạo nên khung cảnh thanh tịnh cho chùa Bộc.
- Tam Quan Nội: Tam Quan Nội của chùa Bộc có ba gian, với lối kiến trúc chồng diêm hai tầng bốn mái, tầng trên là gác chuông. Du khách lưu ý không vào chùa qua lối này khi dâng hương.
- Tiền Đường: Tiền Đường có quy mô kiến trúc bề thế với chín gian, hai dĩ. Hai mái chảy lợp ngói mũi hài, và giữa bờ nóc được đắp hình mặt trời lớn, hai đầu hồi đắp hình con Makara đang chầu vào giữa mái. Trước hiên là hai cột lớn, trên đỉnh cột là tứ phượng chụm đuôi vào nhau, thân cột được trang trí bằng câu đối và đế cột thắt cổ bồng.
- Thượng Điện: Thượng Điện gồm ba gian dọc, xây tường hồi bít đốc. Bộ khung được thiết kế theo kiểu chồng rường với các cột thượng thu hạ thách.
- Nhà Khách: Nhà Khách trước đây là Hành Lang, nằm hai bên Thượng Điện, mỗi bên có ba gian và cũng được xây theo kiểu tường hồi bít đốc.
- Nhà Tổ: Nhà Tổ được thiết kế theo dạng chữ Đinh, bao gồm Tiền Tế với chín gian và Hậu Tế với ba gian, sở hữu những kết cấu độc đáo như giá chiêng, kẻ chuyền và chồng rường.
- Thanh Miếu: Thanh Miếu được lập để thờ vong linh quân Thanh đã tử trận trong trận Đống Đa năm 1789, với kết cấu dạng chữ Đinh, gồm Tiền Tế và Hậu Cung.
- Vườn Tháp: Vườn Tháp gồm năm tháp được xây ba tầng chồng lên nhau, nơi an nghỉ của các vị sư trụ trì chùa Bộc. Chùa không chỉ là một địa điểm tâm linh mà còn là một tác phẩm kiến trúc đáng để khám phá.
Những hiện vật, di vật quý lưu giữ tại chùa Bộc
Không chỉ là một trong những gò chôn xác quân Thanh nổi tiếng, chùa Bộc còn bảo tồn nhiều hiện vật và di vật quý giá. Những hiện vật này không chỉ là tư liệu quý giúp hậu thế tìm hiểu về lịch sử của ngôi chùa mà còn về trận Đống Đa năm 1789, cùng với nhiều khía cạnh khác trong lịch sử.
Đến nay, chùa Bộc vẫn lưu giữ được các hiện vật đặc sắc sau:
- Những pho tượng đẹp, có giá trị điêu khắc và nghệ thuật cao, bao gồm pho tượng Đức Ông, bộ tượng Tam Thế Phật, bộ tượng Di Lặc, hai vị La Hán, tượng Tổ và tượng Mẫu.
- Một quả chuông đồng.
- Sáu tấm bia đá.
- Mười một bức hoành phi.
Các hiện vật này không chỉ góp phần làm phong phú thêm giá trị văn hóa của chùa Bộc mà còn là nguồn tư liệu quý giá cho các nghiên cứu lịch sử.
Lễ hội chùa Bộc Đống Đa Hà Nội
Không chỉ thu hút du khách thập phương đến dâng hương cầu bình an vào các dịp đầu năm và ngày rằm, chùa Bộc còn là nơi tổ chức lễ hội Gò Đống Đa. Lễ hội này được tổ chức như một sự tưởng nhớ và tôn kính công lao của những anh hùng đã nằm xuống để viết tiếp trang sử dân tộc.
Lễ hội Gò Đống Đa diễn ra thường niên với các màn rước kiệu, múa rồng mãn nhãn, cùng nhiều chương trình văn nghệ sử thi hấp dẫn. Thời gian lễ hội được ấn định vào mùng 5 Tết Âm lịch hàng năm, là dịp để mọi người cùng dâng hương tưởng nhớ về chiến công hiển hách tại Ngọc Hồi – Đống Đa. Hãy đến chùa Bộc để tham gia vào không khí lễ hội và tri ân những người đã hy sinh vì độc lập dân tộc!
Các quán ăn gần chùa Bộc
Dưới đây là một số quán ăn gần chùa Bộc mà bạn có thể tham khảo:
Bánh mì Chảo Bộc
- Địa chỉ: 45 Chùa Bộc, Đống Đa, Hà Nội
- Mô tả: Quán nổi tiếng với bánh mì chảo hấp dẫn, đầy đủ các loại nhân như trứng, xúc xích, thịt. Món ăn được chế biến nóng hổi và ăn kèm với nước sốt đặc trưng.
Phở Thìn
- Địa chỉ: 13 Lò Đúc, Đống Đa, Hà Nội (gần chùa Bộc)
- Mô tả: Phở Thìn nổi tiếng với món phở bò, nước dùng đậm đà, sợi phở mềm mịn. Quán có không gian thoải mái, thích hợp cho việc thưởng thức bữa sáng.
Bún chả Hương Liên
- Địa chỉ: 24 Lê Văn Hưu, Đống Đa, Hà Nội
- Mô tả: Quán bún chả nổi tiếng với món bún chả thơm ngon, nước chấm đậm đà và chả thịt nướng mềm. Đây là địa điểm lý tưởng cho những ai yêu thích món bún chả Hà Nội.
Mì Vằn Thắn
- Địa chỉ: 51 Chùa Bộc, Đống Đa, Hà Nội
- Mô tả: Quán phục vụ mì vằn thắn nổi tiếng với nước dùng trong, hương vị thanh mát. Các món ăn kèm như tôm, thịt, rau củ cũng rất tươi ngon.
Gà rán KFC
- Địa chỉ: 90 Chùa Bộc, Đống Đa, Hà Nội
- Mô tả: Nếu bạn thích đồ ăn nhanh, KFC là một lựa chọn tuyệt vời với các món gà rán giòn rụm, khoai tây chiên và đồ uống phong phú.
Bún đậu mắm tôm
- Địa chỉ: 87 Chùa Bộc, Đống Đa, Hà Nội
- Mô tả: Quán bún đậu mắm tôm này được yêu thích bởi hương vị đậm đà, kèm với các món ăn như chả cốm, đậu hũ chiên và rau sống.
Chùa Bộc không chỉ là một trong những địa điểm tâm linh nổi bật ở Hà Nội, mà còn là nơi lưu giữ nhiều giá trị lịch sử và văn hóa quý báu. Với kiến trúc độc đáo, các hoạt động văn hóa phong phú và những lễ hội truyền thống sôi nổi, chùa Bộc đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người dân và du khách thập phương.
Sau khi tham quan, du khách có thể thưởng thức những món ăn đặc sắc tại các quán ăn xung quanh, tạo nên một trải nghiệm trọn vẹn giữa lòng thủ đô. Chùa Bộc không chỉ là điểm dừng chân để dâng hương, cầu bình an mà còn là nơi để tìm hiểu và cảm nhận sâu sắc về văn hóa, lịch sử và con người nơi đây.
